Yumurta Takibi ve Çatlatma Y?nesi

Do?al ?artlarda kadynda bir siklus döneminde  bir kez yumurtlama (ovulasyon) olur ve yumurtanyn (ovum) ortalama 24 saat kadar döllenebilme yetene?i mevcuttur. Dolayysy ile kadynyn bir siklus içinde gebe kalma ?ansy çok fazla de?ildir. Ovulasyon, ki?iden ki?iye de?i?mekle beraber genellikle bir adet döneminin ortalarynda olur. Örnek vermek gerekirse; 26-28 günde bir  düzenli adet gören bir kadynda ovulasyon günü siklusun 13-17 günleri arasynda ki bir gün olabilir.
 
Haftada en az iki kez düzenli cinsel ili?kisi olan ve çocuk olmasyn diye herhangi bir korunma yöntemi kullanmayan bir kadyn, e?er 1 yyl içinde gebe kalamyyor ise , e?i ile birlikte de?erlendirmeye alynmalydyr.

Ovulasyon Takibi

Adet kanamasynyn oldu?u ilk günü 1. gün olarak kabul edersek, siklusun 3.-4. günü vajinal yol ile ultrasonografi yapylyr. Her iki yumurtaly?yn (ovaryum)  görünümü ve içindeki folikül sayylary de?erlendirilir. Ykinci ultrasonografik inceleme, ilk de?erlendirme sonuçlary göz önünde bulundurularak, yakla?yk siklusun 7.-9. günleri arasynda yapylyr. Folikül geli?imi kayyt edilir. Bu bulgular göz önünde tutulmak kaydy ile siklusun 11-12. günleri tekrar inceleme yapylyr. Normal ?artlarda yumurtanyn hangi yumurtalykta geli?ece?i belirmeye ba?lamy?tyr. Bir sonraki inceleme en son yapylan inceleme bulgularyna göre de?i?mekle birlikte 13-14 günlerde yapylyr.  Ovulasyona hazyr olan folikül yakla?yk olarak 20-22 mm boyutlaryna eri?mi?tir . Bu dönemde yapylacak olan cinsel birliktelik veya a?ylama ( intrauterin inseminasyon)  ile gebelik ?ansy artar. Ovulasyon gerçekle?tikten sonra folikül içindeki syvy karyn bo?lu?una dökülür. Ultrasonografi ile bakyldy?ynda daha önce 20-22 mm boyutlarynda ki folikül kisti küçülmü? ve büzü?mü? olarak gözlenir (Resim 1-2 ). Rahmin arkasyndaki bölgede ( douglas) karyn bo?lu?una dökülmü? olan syvy görülür.
 

   Resim 1- Ovulasyon öncesi 20 mm'lik folikül             Resim 2- Ovulasyon sonrasy  (T.Be?e-özel ar?iv)

Gebeli?in Olu?umu

Ovulasyon ile karyn bo?lu?una dökülen folikül syvysy içinde gözle görülmeyen boyutlarda, kadynyn genetik ?ifresini içeren esas yumurta ( ovum)  mevcuttur. Bu yumurta tüpün (tuba) içine girer.  Gebelik tubanyn  içinde olur. Tubanyn  içerisinde canly ve dölleme yetene?i olan ve erke?in genetik ?ifresini ta?yyan sperm var ise , sperm ovumun içine girerek döllenme (fertilizasyon)  gerçekle?ir ve hücre bölünmeye  ba?lar. Bölünmeye devam ederek hyzla büyüyen gebelik ürünü  4-5 gün sonra rahim içerisine geçer ve rahim iç tabakasy (endometriyum) içerisine yerle?ir. Gebelik bu a?ama da ultrasonografik olarak görülemez ama 3-4 gün içerisinde anne ile arasynda kan dola?ymy ba?lar ve kanda b-hCG testi ile gebelik saptanabilir. b-hCG düzeyi 1000 mIU civarynda vajinal yol ile yapylan ultrasonografik incelemede  gebelik kesesi görülmeye ba?lar.

Ovulasyon Yndüksiyonu ve Rahim Yçi Ynseminasyon

Çocuk sahibi olabilmek için en syk kullanylan yöntem yumurtanyn ilaçlar ile uyarylarak bir veya çok daha fazla sayyda folikül geli?imine olanak sa?lamaktyr. Bunun için a?yzdan alynan ilaç veya deri altyna yapylan enjeksiyonlardan yararlanylyr. Yukaryda anlatyldy?y gibi ultrasonografik olarak folikül geli?imi takip edilir. Folikül  18-19 mm eri?ince folikülü çatlatmak için (ovulasyon)  kalça yolu ile  enjeksiyon yapylyr. Enjeksiyondan yakla?yk 34-36 saat sonra ovulasyon gerçekle?ir. Bu dönemde erkekten alynan spermler hazyrlanarak bir kanül yardymy ile rahim içerisine yerle?tirilir. Böylece kadyn yumurtasy ile erkek yumurtasynyn bir araya gelerek döllenme ?ansy artyrylmy? olur.  A?yzdan alynan ilaçlar ile ço?u kez  1-2 adet folikül geli?irken, enjeksiyon uygulanan kadynlarda doza da  ba?ly olarak 5-6 adet folikül geli?imi olur. Klasik yöntemler ile gebelik elde edilemez ise,  hasta Tüp Bebek uygulamalary için sadece bu i?le u?ra?an merkezlere yönlendirilmelidir